When in Rome, do as the Romans do

...ή αλλιώς, φοιτητών βοήθημα!

Το περασμένο Σάββατο πήγα σούπερ μάρκετ και συνειδητοποίησα ότι έχουν ανοίξει τα πανεπιστήμια. Πώς το κατάλαβα; Μα από το πλήθος νεαρών που ψώνιζαν, μόνοι, σε παρέες ή συνοδευόμενοι από γονείς, και είχαν σηκώσει ό,τι υπήρχε σε βούτυρο, τυρί, κορνφλέικς, καφέδες, τσάγια, κονσέρβες και άλλα είδη ευρείας φοιτητικής κατανάλωσης. Ωραίες φάσεις, θυμήθηκα κι εγώ τα δικά μου, τότε που είχαμε πρωτοεγκατασταθεί στην εστία και πηγαίναμε όλοι μαζί σούπερ μάρκετ (γιατί ως γνωστόν εν τη ενώσει η ισχύς) να προμηθευτούμε τα απαραίτητα για τη νέα μας ζωή στην Αλβιόνα.

Με την ευκαιρία ξαναδημοσιεύω μια ανάρτηση που είχα κάνει τον περασμένο Δεκέμβριο και η οποία απευθυνόταν κυρίως σε όσους έρχονταν στο Λονδίνο ως τουρίστες. Θα την ρετουσάρω λίγο για να ταιριάζει περισσότερο σε φοιτητές ή σε όποιους έρχονται να ζήσουν εδώ, αλλά το βασικό κείμενο είναι το ίδιο. Ελπίζω ότι όλο και σε κάποιον θα φανεί χρήσιμη.

Έχουμε και λέμε:

Υπόδειξη 1η (και σημαντικότατη)
Στην Αγγλία λέμε πολλά ευχαριστώ. Περίπου 5 ανά συναλλαγή. Aν τελειώσετε οποιαδήποτε συναλλαγή έχοντας πει μόνο ένα ευχαριστώ, επιβάλλεται να πείτε 1-2 μαζεμένα στο τέλος για να εξισορροπήστε την κατάσταση. Εκτός από thank you και thanks, μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις ta και cheers.

Υπόδειξη 2η (και αρκετά σημαντική)
Λέμε επίσης πολλά sorry, είτε φταίμε, είτε όχι. Αν σας πατήσει κάποιος κατά λάθος, ή σας σπρώξει, η σωστή αντίδραση είναι να του πείτε sorry. Το ίδιο θα κάνει κι αυτός. (Σημ: δεν σπρώχνουμε ανθρώπους επίτηδες μόνο και μόνο για να τους ακούσουμε να ζητάνε συγγνώμη - υπάρχει περίπτωση να πέσουμε σε ξένο και αντί για συγγνώμη να μας πει κάτι πολύ χειρότερο).

Υπόδειξη 3η (επίσης αρκετά σημαντική)
Λέμε πολλά please. Ό,τι και να ζητάτε, λέτε please, εκτός αν στην αρχή έχετε πει excuse me (οπότε μπορείτε να παραλείψετε το please). Όταν σας προσφέρουν κάτι και το θέλετε, η σωστή απάντηση είναι "yes, please". Όταν δεν το θέλετε, λέτε "no, thank you". Αν πείτε "yes, thank you" κινδυνεύετε να μην γίνετε κατανοητοί.

Υπόδειξη 4η
Ξεχάστε την καθαριότητα, η ευγένια είναι μισή αρχοντιά. Όπερ σημαίνει: στις κυλιόμενες σκάλες στεκόμαστε πάντα στη δεξιά μεριά, αφήνοντας διάδρομο στα αριστερά μας για να περάσουν όσοι βιάζονται. Στις πλατφόρμες του μετρό και του τρένου, περιμένουμε υπομονετικά να βγουν όλοι από το βαγόνι, και μετά μπαίνουμε εμείς. Εννοείται ότι ποτέ δεν σπρώχνουμε. Στα μαγαζιά, όταν παίρνουμε ή δίνουμε ρέστα, τα βάζουμε στο χέρι του άλλου, δεν τα πετάμε στον πάγκο. Όταν βγαίνουμε από ένα δημόσιο χώρο και ακολουθούν άλλοι πίσω μας (π.χ. σε ένα μαγαζί) κρατάμε την πόρτα ανοιχτή για τον επόμενο από εμάς. Όταν στεκόμαστε σε μια διάβαση και τα αυτοκίνητα σταματήσουν για να περάσουμε, κάνουμε ένα νεύμα με το κεφάλι ή σηκώνουμε το χέρι για να τους ευχαριστήσουμε.

Υπόδειξη 5η
Ρίχνετε το χρησιμοποιημένο χαρτί τουαλέτας *πάντα* μέσα στην λεκάνη και ποτέ στο καλαθάκι, το οποίο είναι μόνο για σερβιέτες, βαμβάκια, και "καθαρά" χαρτιά. Μην φοβάστε, δεν θα βουλώσουν. Οι αποχετευτικοί σωλήνες έχουν μεγαλύτερη διάμετρο από τους δικούς μας (σας) στην Ελλάδα.

Υπόδειξη 6η
Στις παμπ παραγγέλνουμε στο μπαρ, δεν έρχεται σερβιτόρος στο τραπέζι. Αυτό ισχύει είτε παραγγέλνουμε φαγητό είτε ποτό. Τα ποτά συνήθως τα παίρνουμε οι ίδιοι, ενώ το φαγητό θα μας το φέρουν στο τραπέζι όταν ετοιμαστεί.

Υπόδειξη 7η
Στα εστιατόρια, δεν χρειάζεται να αφήσετε πουρμπουάρ. Τις περισσότερες φορές, πουρμπουάρ της τάξεως του 10-12% (ενίοτε παραπάνω) προστίθεται στον λογαριασμό πριν καν φτάσει στο τραπέζι. Αν δεν έχει προστεθεί, στο κάτω μέρος της απόδειξης γράφει με κεφαλαία γράμματα SERVICE NOT INCLUDED. Τότε συνηθίζεται να αφήνουμε 10% αλλά δεν είναι απαραίτητο. Όχι μόνο αυτό, αλλά πολλά εστιατόρια και μαγαζιά κοντά στο πανεπιστήμιό σας ενδέχεται να σας κάνουν έκπτωση στο λογαριασμό με επίδειξη του φοιτητικού σας πάσου (NUS). Αν ισχύει αυτό συνήθως έχουν ανακοινώσεις είτε πάνω στην τζαμαρία τους είτε κοντά στο ταμείο.

Υπόδειξη 8η
Αν χαθείτε ή δεν ξέρετε πώς να πάτε κάπου, μην φοβάστε να σταματήστε κάποιον και να ρωτήσετε, ακόμα κι αν πρόκειται για κάτι χαζό, π.χ. προς τα πού είναι το ποτάμι (για να προσανατολιστείτε). Δεν πρόκειται να γελάσει κανείς μαζί σας, και ο κόσμος γενικά είναι φιλικός και πρόθυμος να βοηθήσει. Στο Λονδίνο πολλοί δρόμοι δεν έχουν πινακίδες με τις ονομασίες τους, και ο γρηγορότερος τρόπος να βρείτε πού είσαστε είναι να ρωτήσετε κάποιον που ξέρει. Αν δεν θέλετε να σταματήσετε κάποιον άγνωστο, ρωτήστε τους υπαλλήλους του μετρό ή κάποιον αστυνομικό ή community officer. Οι αστυνομικοί στην Αγγλία είναι πολύ εξυπηρετικοί.

Επίσης στις εξόδους του μετρό υπάρχουν πάντα αναλυτικοί χάρτες της περιοχής, με διάφορα σημεία μαρκαρισμένα (ξενοδοχεία, μουσεία, πρεσβείες κ.λπ.) ή πόστερ με οδηγίες για το πώς θα πάτε σε σημαντικά μουσεία ή μνημεία.

Υπόδειξη 9η
Στο Λονδίνο ζουν πάρα πολλοί ξένοι, και οι Άγγλοι γενικώς δεν έχουν κόλλημα με τις ορθές προφορές, ούτε απαιτούν από τους ξένους να μιλάνε με ευφράδεια. Συνεπώς μην διστάσετε να χρησιμοποιείστε τα αγγλικά σας, σε ό,τι κατάσταση και να είναι. Αν δεν σας καταλάβουν με την μία, ίσως είναι επειδή οι ίδιοι είναι ξένοι. Στην ανάγκη γράψτε τι ψάχνετε ή δείξτε τους στο χάρτη. Αν δεν τους καταλαβαίνετε, μην ανησυχείτε. Με τον καιρό θα συνηθίσετε (δείτε και τη λίστα με τις χρήσιμες λέξεις στο τέλος της ανάρτησης).

Υπόδειξη 10η
Όταν εξηγείτε σε κάποιον πού είσαστε ή πού θέλετε να πάτε, μην κόβετε το όνομα, αλλά πείτε το ολόκληρο. Άλλο πράγμα η Oxford και άλλο η Oxford Street. Άλλο πράγμα το Leicester και άλλο η Leicester Square, άλλο το Leeds κι άλλο το Leeds Castle κ.λπ. Αν δεν προσέξετε, μπορείτε να βρεθείτε σε εντελώς άλλο μέρος (ξέρω Έλληνες που την έχουν πατήσει έτσι).

Υπόδειξη 11η
Στην Αγγλία οδηγάμε ανάποδα. Συνεπώς και ως πεζοί πρέπει να προσέχετε διπλά γιατί τα αυτοκίνητα εμφανίζονται από εκεί που δεν τα περιμένετε. Πάντα να κοιτάζετε και δεξιά και αριστερά. Στα δύσκολα σημεία, γράφουν οδηγίες στο δρόμο (LOOK RIGHT ή LOOK LEFT). Αποφύγετε να διασχίζετε το δρόμο όπου να 'ναι. Είναι πολύ επικίνδυνο σπορ. Προτιμήστε τα φανάρια και τις διαβάσεις. Όταν υπάρχει διάβαση χωρίς φανάρια, τα αυτοκίνητα σταματάνε αν σταθείτε στην άκρη της διάβασης. Κατά τ' άλλα, μην ξεχνάτε ότι η θέση των πεζών είναι στο πεζοδρόμιο και όχι πάνω στο δρόμο.

Υπόδειξη 12η
Όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι στην Βρετανία είναι αποκλειστικά και δια νόμου χώροι μη καπνιστών. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να καπνίσετε σε εστιατόρια, καφέ, μουσεία, ξενοδοχεία, αεροδρόμια, αλλά ούτε και στους σταθμούς των λεωφορείων και των τρένων, παρόλο που είναι υπαίθριοι.

Αν είσαστε σε εστιατόριο, μπαρ κ.λπ. και θέλετε να καπνίσετε, θα πρέπει να βγείτε έξω και να σταθείτε δίπλα από την πόρτα του μαγαζιού. Αν είσαστε σε σταθμό θα πρέπει να βγείτε έξω από το σταθμό. Υπάρχουν ειδικές πινακίδες εκεί που αρχίζει ο χώρος μη καπνιστών. Σε τέτοια μέρη μην πετάτε τα τσιγάρα κάτω, αλλά στα ειδικά τασάκια. Αν είσαστε άτυχοι και σας δουν υπάλληλοι του δήμου, μπορεί να φάτε πρόστιμο.

Υπόδειξη 13η
Από πλευράς εγκληματικότητας, το Λονδίνο είναι αρκετά ασφαλές, αλλά στο μετρό (και σε μέρη που υπάρχουν πολλοί τουρίστες) κυκλοφορούν πορτοφολάδες. Τα πανεπιστήμια και οι εστίες επίσης προσελκύουν κλέφτες. Διαβάστε την σχετική ανάρτηση από το Panepistimio UK η οποία είναι άκρως κατατοπιστική. Όπου και να είσαστε στην Αγγλία να ξέρετε ότι από 11-1 τα βράδια της Παρασκευής και του Σαββάτου είναι οι πιο επικίνδυνες ώρες για να κυκλοφορείτε έξω ανέμελοι και ωραίοι.

Υπόδειξη 14η
Ο καιρός είναι γενικά ήπιος και ευμετάβλητος. Μπορεί τη μια μέρα να κάνει κρύο και την επόμενη περισσότερο κρύο. Γενικά πάντως όσο πιο πολλή συννεφιά έχει, τόσο περισσότερη ζέστη (λέμε τώρα) κάνει. Οι ηλιόλουστες μέρες, ειδικά τον χειμώνα, είναι πιο κρύες. Χιονίζει σπάνια, και βρέχει συχνά, λίγο και επίμονα. Έχετε πάντα μαζί σας μια ομπρελίτσα ακόμα κι αν η πρόγνωση είναι για ήλιο. Γαλότσες είναι απίθανο να χρειαστείτε, ειδικά στο Λονδίνο. Για τη βόρεια Αγγλία, την Ουαλία και τη Σκωτία, δεν παίρνω όρκο. Ο καλύτερος τρόπος να καταλάβετε πόσο θα μουλιάσετε είναι να κοιτάξτε γύρω σας: όσο πιο πολλές πρασινάδες δείτε, τόσο χειρότερη η πρόγνωση του καιρού.

Υπόδειξη 15η
Οι ώρες του φαγητού είναι διαφορετικές απ' ό,τι στην Ελλάδα. Το πρωινό είναι στις 8-9 πμ, το μεσημεριανό στις 12-2 μμ και το βραδυνό συνήθως από τις 6-8 μμ. Τα εστιατόρια σερβίρουν ως τις 10 μμ περίπου, αλλά στις παμπ είναι δύσκολο να βρείτε φαγητό μετά τις 8-9 το βράδυ, και τα περισσότερα καφέ και σαντουιτσάδικα κλείνουν κατά τις 6.

Στο κέντρο του Λονδίνου θα βρείτε καφέ και μπαρ που μένουν ανοιχτά ως αργά. Εκτός κέντρου, η μόνη λύση για βραδυνή διασκέδαση είναι οι παμπ. Μερικές παμπ σερβίρουν και καφέ, αλλά οι περισσότερες μόνο μπύρες, κρασί και αναψυκτικά. Παμπ υπάρχουν παντού, σε κάθε γειτονιά, τόσο που όταν παίρνεις ταξί και ο ταξιτζής δεν ξέρει πού είναι ο δρόμος, μπορεί να το βρει αν του πεις την κοντινότερη παμπ (π.χ. it's near the Lion's Head).

Υπόδειξη 16η
Στα μαγαζιά μπορείτε να πληρώσετε με χαρτονομίσματα, ακόμα και για μικρά ποσά. Δεν θα στραβομουτσουνιάσει κανείς, ούτε θα σας ζητήσει ψιλά, εκτός αν πραγματικά δεν έχει ψιλά για τα ρέστα και είναι δύσκολο να βρει. Ούτε θα σας κλέψουν ποτέ στα ρέστα. Αν μπερδεύεστε με τις λίρες και τις πέννες, αντί να ψάχνεστε, απλώστε απλά το χέρι σας για να πάρει ο ταμίας όσα χρειάζονται.

Υπόδειξη 17η - χρήσιμο λεξιλόγιo
Cheers - λέξη μαϊντανός που χρησιμοποιείται για να πούμε "ευχαριστώ", "γεια μας" (όταν πίνουμε) και "γεια" (όταν φεύγουμε).
Crisps - πατατάκια
Chips ή fries - πατάτες τηγανιτές (chips είναι οι χοντροκομμένες, fries οι λεπτές)
Hamburger - προφέρεται χάμ-μπέργκερ
Pudding (πούντιν) - δεν σημαίνει "πουτίγκα" αλλά "επιδόρπιο" (συνώνυμο του dessert)
Retail therapy (ρίτειλ θέραπι) - έτσι λέγεται στα αγγλικά το shopping therapy που λέτε στην Ελλάδα ;-)
Matrix - προφέρεται Μέιτριξ και όχι Μάτριξ
Leicester Square - προφέρεται Λέστερ
Derby - προφέρεται ντάρμπι
Quid (κουίντ) - έτσι λέγεται αλλιώς η λίρα. Δεν έχει πληθυντικό (one quid, two quid) ενώ η λέξη pound (πάουντ) έχει κανονικό πληθυντικό (one pound, two pounds)
Penny (πένυ) - πέννα, αλλιώς p (πι). Έχει πληθυντικό κανονικά (λέμε τώρα...) (one penny, two pence), αλλά όχι όταν χρησιμοποιείται συντομευμένα (one p, two p). Spend a penny είναι ιδιωματισμός που σημαίνει ότι πας για πιπί σε δημόσιες τουαλέτες (άσχετο, εκτός αν είσαι ο George Michael, αλλά ποτέ δεν ξέρεις ποιος διαβάζει).
Fiver (φάιβερ) - έτσι λέγεται το πεντάλιρο.
Tenner (τένερ) - έτσι λέγεται το δεκάλιρο. Το 20λιρο λέγεται twenty pounds.
Pants - δεν σημαίνει παντελόνι, αλλά εσώρουχο. Επίσης χρησιμοποιείται στην καθομιλούμενη αντί για τη λέξη χάλια (this is pants).
Concession (κονσέσιον) - ειδική έκπτωση (π.χ. για φοιτητές) - πάρα πολύ χρήσιμη λέξη!
Building Society - είδος τράπεζας (καμία σχέση με κατασκευαστικές εταιρίες)
Tea - σημαίνει τσάι, αλλά πολλοί λένε tea το βραδυνό γεύμα, ειδικά όταν είναι ελαφρύ.
Coke (προφ. κόουκ και όχι κοκ, το οποίο είναι κάτι τελείως διαφορετικό γκουχ γκουχ). Η Coca-Cola light λέγεται diet coke (ντάιετ κόουκ).
Black/White coffee - καφές σκέτος/καφές με γάλα.
Mate - είναι αυτό που λέμε εμείς "φίλε" (how are you doing mate? = πώς πάει φίλε). Xρησιμοποιείται και από/για άντρες και από/για γυναίκες, αλλά μόνο από ανθρώπους ίδιας ηλικίας (π.χ. δεν θα το πείτε στους καθηγητές σας).
Love (προφ. λαβ και όχι λοβ) - είναι προσφώνηση που χρησιμοποιείται όταν ο άλλος σου είναι αγνωστος (π.χ. από πωλητή προς πελάτη). Δεν σημαίνει τίποτα, κυρίως δεν σημαίνει ότι σας την πέφτουν. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από άντρα προς γυναίκα, γυναίκα προς άντρα, ενήλικα προς παιδί, νέο προς γέρο κ.λπ.

Αυτά μου έρχονται τώρα. Αν σκεφτώ τίποτα άλλο, θα το προσθέσω.

Καλή εγκατάσταση!