Πυροτεχνήματα και τα μυαλά στα κάγκελα

Επειδή ως γνωστόν τα μυαλά αυτή την εποχή είναι στα κάγκελα (από την πολλή δουλειά) και ο χρόνος για νέες αναρτήσεις περιορισμένος, το φετεινό αφιέρωμα στην γιορτή του Guy Fawkes (προφ. Γκάι Φωκς) είναι βασισμένο πάνω στο περσυνό. Επανάληψη λοιπόν για τους πιστούς αναγνώστες των Κόκκινων Νυχτών, αλλά πιστεύω ότι αξίζει για να ενημερωθούν οι πιο καινούριοι.


Σήμερα 5 Νοεμβρίου είναι η μεγαλύτερη γιορτή του φθινοπώρου, γνωστή ως Guy Fawkes Night ή Bonfire Night (νύχτα των φωτιών). Τη μέρα αυτή γιορτάζουμε την αποτροπή της απόπειρας που έγινε το 1605 από μια ομάδα 13 Άγγλων Καθολικών, να σκοτώσουν τον Προτεστάντη βασιλιά Ιάκωβο Α (King James I) ανατινάσοντας το κοινοβούλιο. Οι συνομώτες, συμπεριλαμβανόμενου του Guy Fawkes, μάζεψαν 36 βαρέλια μπαρούτι και τα τοποθέτησαν στο υπόγειο των κτηρίων του Κοινοβουλίου. Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, πιστεύεται ότι κάποιοι από αυτούς άρχισαν να έχουν αμφιβολίες για την ορθότητα του εγχειρήματος, επειδή μαζί με τους "κακούς" Προτεστάντες θα σκοτώνονταν και πολλοί που μάχονταν υπέρ των δικαιωμάτων των Καθολικών. Έτσι, λέγεται ότι κάποιος από τους συνομώτες έστειλε ανώνυμο γράμμα για να προειδοποιήσει έναν από τους Λόρδους, που ήταν φίλος του, να μην πάει στο Κοινοβούλιο τη μέρα αυτή. Το υποτιθέμενο αυτό γράμμα έφτασε στα χέρια του βασιλιά που κινητοποίησε τον στρατό. Οι στρατιώτες, ψάχνοντας το κτήριο, βρήκαν τον Guy Fawkes, στον οποίο είχε ανατεθεί η φύλαξη των βαρελιών, να κρύβεται στο κελάρι, τον συνέλαβαν και μέσω αυτού (και μετά πολλών βασανιστηρίων) ανακάλυψαν τους υπόλοιπους 12, τους συνέλαβαν και τους εκτέλεσαν.

Το βράδυ εκείνο, οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους και άναψαν φωτιές (bonfires) για να γιορτάσουν το γεγονός (ή ίσως για να ζεσταθούν όσο ήταν έξω από τα σπίτια τους συζητώντας τα νέα). Από τότε, η μέρα αυτή γιορτάζεται με φωτιές και πυροτεχνήματα, και λέγεται Bonfire Night ή Fireworks Night. Mε τα χρόνια, άρχισαν να καίνε στις φωτιές ομοιώματα του Guy Fawkes ή και του Πάπα. Συνηθίζεται τα παιδιά να φτιάχνουν ομοιώματα σε σχεδόν φυσικό μέγεθος, με μια μάσκα για πρόσωπο, τα οποία τοποθετούν στις γωνίες των δρόμων και στέκονται γύρω τους ζητώντας χρήματα από τους περαστικούς για να αγοράσουν βεγγαλικά, με τη φράση "penny for the guy". Τα ομοιώματα τα καίνε σε μεγάλες φωτιές ανήμερα της 5ης Νοεμβρίου. Όλη την εβδομάδα πριν από το Bonfire Night πέφτουν συνέχεια κροτίδες και πυροτεχνήματα, ενώ το Σάββατο αμέσως πριν ή μετά (το ερχόμενο Σάββατο δηλαδή), γίνονται μεγάλες επιδείξεις πυροτεχνημάτων σε πάρκα. Μπορείτε να δείτε εδώ και εδώ τα σχετικά ρεπορτάζ που έκανα πέρσυ από την επίδειξη στο Blackheath.


Όσοι τυχόν είσαστε το Λονδίνο, μπορείτε να βρείτε εδώ πληροφορίες για τα διάφορα σημεία που μπορείτε να δείτε πυροτεχνήματα. Εγώ μπορεί και να δουλεύω...


Άλλες παραδόσεις της μέρας αυτής περιλαμβάνουν παρελάσεις με πυρσούς και μπάρμπεκιου στα οποία μαγειρεύουν πατάτες ψητές και λουκάνικα. Στην βόρεια Αγγλία τρώνε ένα κέικ που λέγεται Parkin cake και φτιάχνεται με πλιγούρι βρώμης (Quaker) και πιπερρόριζα (ginger). Στη νοτιοδυτική Αγγλία, οργανώνονται επίσης καρναβάλια, για τα οποία σας έχω πει εδώ. Aξίζει να διαβάσετε το σχετικό ποστ, γιατί τα καρναβάλια αυτά είναι κάτι τελείως διαφορετικό από αυτά που έχουμε στην Ελλάδα.

Από το 1605 και μέχρι σήμερα, ο βασιλιάς ή η βασίλισσα της Αγγλίας πηγαίνει στο Κοινοβούλιο μόνο μια φορά το χρόνο, για να κυρήξει την έναρξη των εργασιών (State Opening of Parliament). Σύμφωνα με την παράδοση, οι βασιλικοί φρουροί ερευνούν τα κελάρια του κτηρίου πριν από την άφιξη του βασιλιά ή της βασίλισσας, για να βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχει ίχνος μπαρουτιού.

Η ιστορία του Guy Fawkes έχει περάσει με διάφορους τρόπους σε μοντέρνα συγγραφικά και καλλιτεχνικά έργα, παραδείγματος χάριν:

• Στα βιβλία του Harry Potter, o αναφλεγόμενος φοίνικας του Albus Dumbledore λέγεται Fawkes.

• Στο βιβλίο V for Vendetta (το οποίο αργότερα έγινε ταινία) ο πρωταγωνιστής V φοράει μάσκα που απεικονίζει το πρόσωπο του Guy Fawkes. Γενικώς όλη η ιστορία του V βασίζεται πάνω στον Guy Fawkes και στο Bonfire Night.

• H ταινία Imagine Me and You (ελληνικός τίτλος: Καλύτερα οι δυο μας) διαδραματίζεται Νοέμβριο στο Λονδίνο και καταγράφει πολλά στοιχεία της εποχής, όπως τα πυροτεχνήματα, τα φαγητά, τα πεσμένα φύλλα των δέντρων κ.λπ.

Αν το ψάξετε λίγο παραπάνω (π.χ. Wikipedia), θα βρείτε πολλές ακόμα αναφορές στον Guy Fawkes και την 5η Νοεμβρίου, κυρίως από Άγγλους καλλιτέχνες.

Remember remember the 5th of November
Gunpowder, treason and plot.
I see no reason why gunpowder treason
Should ever be forgot.

Guy Fawkes, Guy Fawkes, t'was his intent
To blow up King and Parliament.
Three-score barrels of powder below
To prove old England's overthrow;

By God's providence he was catch'd
With a dark lantern and burning match.
Holloa boys, holloa boys, let the bells ring.
Holloa boys, holloa boys, God save the King!